Etter blasfemi- og hijab-sakene har Vårt Land på leiar- og kommentarplass prøvd å tolke den folkelege reaksjonen. Ein del sant og rett blir skrive om å skilje mellom viktige og uvesentlege ting, men forklaringane har også ein fellesnemnar, frykt for islam. Slik forståing er ikkje Vårt Land åleine om. Dei fleste media talar om framandfrykt, og somme skribentar legg også til rasisme. Analysen er likevel for enkel og vitnar om manglande bakkekontakt. Kjenslene til meinigmann er langt meir nyanserte og differensierte. Dei spenner over ein skala frå framandgjering via forarging og frustrasjon til den omtalte frykta, og kvar sinnsstemning er knytt til ulike forhold. Den mest aggressive kjensla, sinnet, er ikkje retta primært mot muslimar, men først og fremst mot eigne styresmakter.
I heimen vår er vi omgitt av kjende og kjære ting. Vi ordnar oss som vi vil utan innblanding frå andre. Ordet ”heimland” viser til at vi har eit liknande forhold til landet vårt. Når bybildet i stadig fleire strøk av Oslo ber preg av andre kulturar, synest somme det er fargerikt og flott, medan mange i staden kjenner seg framandgjort i sin eigen hovudstad. Det er ei vemodig og reell kjensle, sjølv om mange sikkert vil kalle det nyttelaus nostalgi, på linje med syting over andre synlege og gradvise endringar av samfunnet. Slike har likevel skjedd som naturleg følgje av tekniske nyvinningar og impulsar utanfrå og ikkje som ein konsekvens av innvandring. Det talsmenn for eit ”fleirkulturelt samfunn” ikkje forstår, er at innvandrarane har same behovet for eit kjent miljø og ein omgangskrets dei lett kan kommunisere med. Det går ikkje primært på religion, men på nasjonal kultur. Nyleg intervjua Aftenposten ein arabisk familie i Malmø. Dei var så nøgde over å ha fått nye naboar av eigen etnisitet i staden for (muslimske) familiar frå Somalia og Bosnia. Slik har innvandrargrupper i alle land søkt saman etter opphavsland, og dei som først budde i området, har flytta ut. Like barn leikar best. Samfunn blir skapt av felles kultur. Difor er det fleirkulturelle samfunn ei sjølvmotseiing.
Forarginga er nok retta mot både freidige muslimar, som krev særordningar for sine grupper, og styresmaktene, som så lett gir etter. Folk blir spesielt irriterte når det blir kravd eller praktisert at nordmenn må tilpasse seg muslimsk kultur og ikkje dei til vår. Som døme kan nemnast krav om halal-mat for alle innsette i fengsla. NRK-programmet Spekter viste 18. mars korleis skular i Oslo (av praktiske grunnar) serverer halal-kjøt til alle elevane, uavhengig av religionen deira. Sjølv bilde av Nasse Nøff vert fjerna. Fakta som kan støyte eller stemple, blir ofte underslått av media. Internasjonalt arbeider islamske land for å forby religionskritikk, og dropen som fekk begeret til å flyte over her heime, var forslaget om nytt uniformsreglement for politiet, på grunnlag av søknad frå ei kvinne om å bere hijab. Frå gammalt av har vi ordet ”skikk fylgje eller land fly”. Dei som ikkje er nøgde med våre skikkar, har oftast høve til å reise attende til heimlandet sitt, der dei kan ordne liv og samfunn etter ønskje; slik dei fleste meiner også vi bør ha rett til. Særkrav frå muslimar kan verke spesielt provoserande og hyklerisk, fordi ein ser dei som representantar for land med sterk undertrykking av annleis truande og tenkjande, der minoritetar må gå stilt i dørene for å unngå overgrep. Dei færrast har jo kome som politisk flyktningar, i opposisjon til kultur og styre i heimlandet. Også teikn til sviktande samfunnslojalitet og –moral ergrar. Aftenposten skreiv 15.06.08 at 352 drosjeeigarar hadde tent 552 millionar svart, 589 sjåførar 116 millionar, medan begge grupper i same tidsrom hadde fått 100 millionar i trygd. Årsaka er gjerne bakgrunn i samfunn organisert etter slekt og dermed manglande forståing for at velferdsstaten byggjer på solidaritet utover familien.
Frustrasjonen rettar seg oftast mot styresmaktene, som synest å ta meir omsyn til minoritetar eller til dei som enno er i fleirtal. Kvar gong slike saker kjem i fokus, får difor FrP eit lyft på meiningsmålingane. Heller ikkje media går fri folkeleg harme når dei påstår at integreringa går best viss vi er utydelege på våre krav og ideal og let vere å kritisere slikt vi ser på som ukultur.
Framandfrykt blir brukt om frykt for det som er annleis, men likevel ufarleg, slik at frykta i realiteten er grunnlaus. Spørsmålet er om det faktisk er tilfelle. Ein femtedel av kvinnene i Oslo seier dei er redde for å gå åleine ute om kvelden (Aftenposten Aften 22.09.08). Årsaka er sjølvsagt frykt for overfall eller valdtekt, som har auka i takt med innvandringa. 100% av alle overfallsvaldtekter siste åra er gjort av menn frå andre kulturar. Berre 2-3 prosent av befolkninga er muslimar, men i fengsla utgjer dei 30 prosent av fangane. Andre er redde for at muslimane skal bli så talrike at dei på demokratisk vis kan endre kultur og styresett. Pakistan, Irak, Somalia og Tyrkia har i snitt meir enn firdobla befolkninga siste seksti åra. Ein må difor rekne med sterkt innvandringspress frå folk i desse landa, sidan dei alt har ein fot innanfor her i form av slektningar. Muslimane er ikkje noko veik eller truga gruppe, men den som veks raskast både i Noreg og Europa. Både når det gjeld biologisk og kulturell reproduksjon er dei langt meir effektive enn den ny-liberale kulturen vår, i følgje sosiologen Sigurd Skirbekk (Norge IDAG 08.03.05). Ønskjer vi at tradisjonell kristen kultur og/eller liberal kultur skal rå grunnen, må vi sørgje for det sjølve og ikkje satse på import. Det paradoksale er at den kulturradikale eliten, som sterkast støttar innvandring, truleg vil få minst livsrom i eit muslimsk samfunn. Men sjølvsagt er dette funderingar i eit hundreårsperspektiv og ein kan frykte mange konfliktar etter kulturelle skilje før den tid.
torsdag 8. oktober 2009
Vox populi
Då Sunnmørsposten skrumpa til tabloid format, vart avisa meir lettlesen i dobbel forstand. I tronge tider har no ei heil spalte blitt bytt bort med ein blå, loddrett strek, og sidene har fått fleire og større bilde, men færre ord. Kanskje er dette ein god vri for folk i tidsklemma. Det må likevel vere lov å minne om at det er Morgenbladet, med mykje tekst og få bilde, som aukar opplaget. Taparane er takk og pris dei tradisjonelle tabloidavisene.
Viss regionavisa vår ikkje har råd til å halde seg med habile skribentar, kunne Sunnmørsposten gitt meir spalteplass til slike som skriv gratis og stundom både betre og rettare enn det profesjonelle journalistar presterer under tidspress. I staden har avisa skore ned på maksimal lengde på innlegg frå publikum, sett av færre sider til debatt og fyller ofte den knappe plassen med meiningane til ministrar og politiske aktørar. 8. oktober fekk kommunalminister Kleppa, stortingsrepresentant Gustafsen og lokalleiar i Europabevegelsen Grepstad ha den eine debattsida heilt for seg sjølv. Kvar blir det då av vox populi, folkets røyst?
Kanskje meiner Sunnmørsposten at ytringar og diskusjonar i hovudsak bør ha sin plass på nettet. Eldre personar blir nok då delvis ekskluderte. Det er synd, for det finst mange seriøse nettsider, der vesentlege samfunnsspørsmål blir tatt opp og debattert, medan papiraviser brukar plassen på pjatt. Kva til dømes Drillo Olsen har sagt om fotballagent Baardsen har ikkje allmenn interesse utan som slarv. Som eksempel på lesverdige internettsider vil eg nemne rights.no og document.no ; begge med stoff om innvandring og integrering som til nyleg vart underslått av andre media. Og ønskjer nokon å lese samfunnskritikk frå underskrivne, kan dei finne det på vaartheimland.blogspot.com.
Viss regionavisa vår ikkje har råd til å halde seg med habile skribentar, kunne Sunnmørsposten gitt meir spalteplass til slike som skriv gratis og stundom både betre og rettare enn det profesjonelle journalistar presterer under tidspress. I staden har avisa skore ned på maksimal lengde på innlegg frå publikum, sett av færre sider til debatt og fyller ofte den knappe plassen med meiningane til ministrar og politiske aktørar. 8. oktober fekk kommunalminister Kleppa, stortingsrepresentant Gustafsen og lokalleiar i Europabevegelsen Grepstad ha den eine debattsida heilt for seg sjølv. Kvar blir det då av vox populi, folkets røyst?
Kanskje meiner Sunnmørsposten at ytringar og diskusjonar i hovudsak bør ha sin plass på nettet. Eldre personar blir nok då delvis ekskluderte. Det er synd, for det finst mange seriøse nettsider, der vesentlege samfunnsspørsmål blir tatt opp og debattert, medan papiraviser brukar plassen på pjatt. Kva til dømes Drillo Olsen har sagt om fotballagent Baardsen har ikkje allmenn interesse utan som slarv. Som eksempel på lesverdige internettsider vil eg nemne rights.no og document.no ; begge med stoff om innvandring og integrering som til nyleg vart underslått av andre media. Og ønskjer nokon å lese samfunnskritikk frå underskrivne, kan dei finne det på vaartheimland.blogspot.com.
Er Gud god og kristendom gagnleg?
På grunnlag av Mosebøkene spør Elias Vågnes (EV) i Smp 14. sept. om Jehova var ein kjærleikens gud. Til det er å seie at heile Bibelen er skriven av menneske og ber preg av det. Gudsbildet i Bibelen endrar seg etterkvart, frå det nokså primitive, der JHVH/Jahve//Herren angrar på at han har skapt menneske og dyr og vil utslette dei, til Jesu ord til Nikodemus om at Gud elskar verda og vil gje evig liv til dei som trur på Son hans.
Det største tankekorset for EV er at ”Jehova tek livet av sin eigen son”. Jesus ordla seg annleis; Joh 10.38: ”Faderen er i meg, og eg er i Faderen”, og Joh 10.18: ”Ingen tek livet mitt, eg gjev det frivillig. Eg har makt til å gje det og makt til å ta det att. Denne oppgåva fekk eg av Far min.”
Einaste grunnlaget kristne har for å tru dette er to tusen år gamle vitnemål om Jesu oppstode.
Det kan verke logisk å skulde skaparen for alt vondt i verda, men det tek bort vårt eige ansvar. EV peikar på at den jødiske migrasjonen til Palestina førte til konfliktar og liding. Det er ikkje spesielt for Midtausten. Det spesielle er at jødane hadde større grunn til å bryte opp enn dei fleste emigrantar har hatt. Ansvaret for dette må ikkje minst europearar bere. Sionismen som ideologi var primært sekulær, sjølv om den også la vekt på historiske band til landet.
Eg er samd med EV i at arven frå Hellas la grunnlag for vitskap og folkestyre, men utan kristne munkar ville skriftene gått tapt. Menneske- og likeverd har derimot kristne røter. Slavehald og skikken med å setje barn på skogen vart det først slutt på i Europa då kristendomen fekk fotfeste.
Luther var barn av si tid, men likevel ein stor reformator. Han gjorde Bibelen tilgjengeleg for vanlege folk; noko som representerte ei enorm demokratisering. Ved å skilje åndeleg og verdsleg makt var han heilt på linje med EV i synet på teokrati. Og det var ikkje hans tilhengjarar som brende kjettarar, slik EV skriv; det var tvert om einskilde av dei som vart brende. I boka ”Forsvar for rationaliteten” (Informations forlag 2008) har den danske filosofen Kai Sørlander vist kva kristendomen har hatt å seie nettopp for utvikling av rasjonell tankegang.
Det er leitt at EV har møtt ei forkynning som har gitt han eit bilde av Gud som ”nidkjær og sadistisk”. Slikt bør barn bli spart for. Men for meg synest det som om samfunn bygd på ateistisk ideologi har gitt sadismen langt større spelerom, slik ein har sett det både under nazismen, kommunismen og maoismen.
Det største tankekorset for EV er at ”Jehova tek livet av sin eigen son”. Jesus ordla seg annleis; Joh 10.38: ”Faderen er i meg, og eg er i Faderen”, og Joh 10.18: ”Ingen tek livet mitt, eg gjev det frivillig. Eg har makt til å gje det og makt til å ta det att. Denne oppgåva fekk eg av Far min.”
Einaste grunnlaget kristne har for å tru dette er to tusen år gamle vitnemål om Jesu oppstode.
Det kan verke logisk å skulde skaparen for alt vondt i verda, men det tek bort vårt eige ansvar. EV peikar på at den jødiske migrasjonen til Palestina førte til konfliktar og liding. Det er ikkje spesielt for Midtausten. Det spesielle er at jødane hadde større grunn til å bryte opp enn dei fleste emigrantar har hatt. Ansvaret for dette må ikkje minst europearar bere. Sionismen som ideologi var primært sekulær, sjølv om den også la vekt på historiske band til landet.
Eg er samd med EV i at arven frå Hellas la grunnlag for vitskap og folkestyre, men utan kristne munkar ville skriftene gått tapt. Menneske- og likeverd har derimot kristne røter. Slavehald og skikken med å setje barn på skogen vart det først slutt på i Europa då kristendomen fekk fotfeste.
Luther var barn av si tid, men likevel ein stor reformator. Han gjorde Bibelen tilgjengeleg for vanlege folk; noko som representerte ei enorm demokratisering. Ved å skilje åndeleg og verdsleg makt var han heilt på linje med EV i synet på teokrati. Og det var ikkje hans tilhengjarar som brende kjettarar, slik EV skriv; det var tvert om einskilde av dei som vart brende. I boka ”Forsvar for rationaliteten” (Informations forlag 2008) har den danske filosofen Kai Sørlander vist kva kristendomen har hatt å seie nettopp for utvikling av rasjonell tankegang.
Det er leitt at EV har møtt ei forkynning som har gitt han eit bilde av Gud som ”nidkjær og sadistisk”. Slikt bør barn bli spart for. Men for meg synest det som om samfunn bygd på ateistisk ideologi har gitt sadismen langt større spelerom, slik ein har sett det både under nazismen, kommunismen og maoismen.
onsdag 7. oktober 2009
Mygg versus kamelar
Journalistar skriv om å sluke kamelar når politikarar som del av eit kompromiss må røyste for noko dei eigentleg er i mot. Dei veit kanskje ikkje at uttrykket har bibelsk bakgrunn, men ei heilt anna tyding. Jesus skulda nemleg farisearane for å sile frå myggen, men sluke kamelen; dvs bry seg om bagatellar, men oversjå det som er langt viktigare.
Det gjer media stadig vekk, sist Sunnmørsposten 6. oktober, når dei igjen hakkar på jordmora som ikkje likte bannskap. For fire år sidan sende ho konfirmantar brev med religiøst innhald, må vite! Eg som trudde gåver og gudsord var velkomne og passande på ein slik dag, sjølv frå ei jordmor. Men i vår individualistiske kultur er det kanskje viktigare å ikkje bry seg, å ikkje trengje seg på.
Så til det alvorlegaste klagemålet mot jordmora, som Sunnmørsposten har sett i vår tids gapestokk. Ho har ”sendt sensitive journalopplysningar til femtenåringar” og må difor ha notert og tatt vare på fakta frå fødslane der ho var jordmor. Dei sensitive data er oppgitt å vere fødselsdag og –tidspunkt. Å få vite tidspunktet for eigen fødsel kan knapt skade nokon, og fødselsdagen sin kjende vel femtenåringane frå før.
Eg ser at Helse Sunnmøre HF har ein databrukarkontrakt som forbyr lagring av slike data utanfor dei godkjende personregistra. Men kirurgar og gynekologar har i alle år fått kopi av journalnotata frå operasjonane dei utfører. Desse lagrar dei til bruk som dokumentasjon på kvalifikasjon ved seinare søknad om spesialistkompetanse. Eg hadde sjølv lenge ei samling slike ståande i ein ringperm, faktisk nettopp frå Ålesund sjukehus. Og då eg i 1977 byrja som distriktslege i Herøy, fanst det ikkje journaldata eldre enn 20 år. Arkiv frå tidlegare år hadde legane tatt med seg, som sine personlege notat.
I dag er største trugsmålet mot teieplikta lett tilgang til legejournalen via dataterminalar, som finst overalt på sjukehusa. For helsepersonell kan også moralen vere dårlegare enn hukommelsen. Medisinske opplysningar blir dessutan spreidde via legeerklæringar, til m.a. NAV og private og offentlege forsikringsselskap. Men både Sunnmørsposten, Helse Sunnmøre HF og Statens helsetilsyn prøver visst å tette lekkasjane ved å få på plass nygla i staden for å late att botnlukene. Men kanskje agendaen er ein heilt annan. Det er det pikante som sel i ein tabloid kvardag. Og folka i helsetilsynet har heilt sidan Karl Evang si tid reagert krakilsk når dei får ferten av kristenmanns blod.
Det gjer media stadig vekk, sist Sunnmørsposten 6. oktober, når dei igjen hakkar på jordmora som ikkje likte bannskap. For fire år sidan sende ho konfirmantar brev med religiøst innhald, må vite! Eg som trudde gåver og gudsord var velkomne og passande på ein slik dag, sjølv frå ei jordmor. Men i vår individualistiske kultur er det kanskje viktigare å ikkje bry seg, å ikkje trengje seg på.
Så til det alvorlegaste klagemålet mot jordmora, som Sunnmørsposten har sett i vår tids gapestokk. Ho har ”sendt sensitive journalopplysningar til femtenåringar” og må difor ha notert og tatt vare på fakta frå fødslane der ho var jordmor. Dei sensitive data er oppgitt å vere fødselsdag og –tidspunkt. Å få vite tidspunktet for eigen fødsel kan knapt skade nokon, og fødselsdagen sin kjende vel femtenåringane frå før.
Eg ser at Helse Sunnmøre HF har ein databrukarkontrakt som forbyr lagring av slike data utanfor dei godkjende personregistra. Men kirurgar og gynekologar har i alle år fått kopi av journalnotata frå operasjonane dei utfører. Desse lagrar dei til bruk som dokumentasjon på kvalifikasjon ved seinare søknad om spesialistkompetanse. Eg hadde sjølv lenge ei samling slike ståande i ein ringperm, faktisk nettopp frå Ålesund sjukehus. Og då eg i 1977 byrja som distriktslege i Herøy, fanst det ikkje journaldata eldre enn 20 år. Arkiv frå tidlegare år hadde legane tatt med seg, som sine personlege notat.
I dag er største trugsmålet mot teieplikta lett tilgang til legejournalen via dataterminalar, som finst overalt på sjukehusa. For helsepersonell kan også moralen vere dårlegare enn hukommelsen. Medisinske opplysningar blir dessutan spreidde via legeerklæringar, til m.a. NAV og private og offentlege forsikringsselskap. Men både Sunnmørsposten, Helse Sunnmøre HF og Statens helsetilsyn prøver visst å tette lekkasjane ved å få på plass nygla i staden for å late att botnlukene. Men kanskje agendaen er ein heilt annan. Det er det pikante som sel i ein tabloid kvardag. Og folka i helsetilsynet har heilt sidan Karl Evang si tid reagert krakilsk når dei får ferten av kristenmanns blod.
Abonner på:
Innlegg (Atom)
